عقل سرخ تالیف دکتر سید مجید امامی، آرزو نیکوئیان، یادنامه علوم اجتماعی ایران برای حاج قاسم سلیمانی و جهان پس از شهادتش است. این کتاب مجموعه گفتارهایی از اصحاب علوم انسانی و اجتماعی درباره جهان، شخصیت و جامعه سردار سلیمانی است.
یادنامه عقل سرخ برای سردار شهید قاسم سلیمانی، با همکاری دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع)، دانشکده علوم اجتماعی و رفتاری دانشگاه باقر العلوم (ع)، گروه علوم اجتماعی اسلامی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، انجمن علوم اجتماعی حوزه، پژوهشگاه بینالمللی المصطفی (ص)، پژوهشکده باقرالعلوم (ع)، مرکز تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران، مرکز مطالعات فرهنگی تمدنی پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامیو اندیشکده راهبردی اربعین تدوین شده و به چاپ رسیده است.
این کتاب واقعه ترور حاج قاسم سلیمانی و حضور مردم در تشییع شکوهمند و تاریخساز او را در دامان همه اقشار جامعه ایرانی را فرصتی استثنایی برای دیدن چهره حقیقی جامعه ایرانی و بازخوانی عمیق نسبت ما با گذشته و آینده دانسته است: «ترورشهیرترین چهره بینالمللی ایرانی در دهه اخیر، توسط دولت ایالات متحده آمریکا، اعلام وقیحانه آن و جبهه موافقان و مخالفان این تصمیم، تحول و تأثر مردم منطقه خصوصاً ایران و عراق و آیین تشییع بیسابقه و تاریخساز پیکر این سرباز محبوب در همه اقشار متنوع جامعه و... پدیدههای عادی در زیست جهان امروز ایران نبود و نیست و نمیتوان به سادگی از کنار آن رد شد!».
یادداشتها و مقالات این مجموعه که در فاصله چهلمین روز شهادت از سوی اساتید علوم انسانی و اجتماعی تهیه شده است، بازسازی اندیشه و کنش نظری فعالان دانشگاهی و حوزوی در شرایط و لحظه نامنتظرهای است که شاید دیگر و برای بار دوم به تجربه در نیاید. ما نمیتوانیم در پیشگاه این واقعه بزرگ انسانی و اجتماعی اندیشه نکنیم و از مفهوم و نامفهوم یک عارف گمنام در میدان و آنچه با قلوب میلیونها ایرانی و غیرایرانی کرده، از جامعه و زمانهای این جهانمرد را ساخته و از شرایطی که قاتلین و شهادتش را رقم زده، از بیمها و امیدهای تشییعکنندگان و سوگوارانش، از جغرافیای کنش او (وطن، حرم، حریم)، از بازتعریف جنگ و صلح، از جنبش اجتماعی مقاومت (ملی، اسلامی، جهانی) و از جهان پس از این همه معنا، سخن نگوییم.
نویسندگان این کتاب به نمایندگی از جامعه علوم عام اجتماعی ایران، مجموعه حاضر را تقدیم سردار سلیمانی و همه شهدای حاضر و ناظر این واقعه کردهاند.
عقل سرخ، هفتاد و دو تحلیل، مقاله و یادداشت صاحبنظران علوم انسانی و اجتماعی درباره شخصیت، جامعه و جهان شهید قاسم سلیمانی است. کنش جمعی و بازساخت هویت تاریخی ما در تعظیم و سوگ او، آثار دیده و نادیده جنبش نوین مقاومت بر منطقه و جهان، امکان ضروت دیدار علوم اجتماعی با جهان پس از شهادت او و ابعاد و احوال یافت دوباره یک قهرمان و پهلوان در سپهر فرهنگ و سیاست، مضمون اکثر مباحث است.
در حکمت تمثیلی و معنوی ایران و اسلام، سرخی نشان از پیروزی سپیدی بر سیاهی است. عقل سرخ، پیر شهید است که به تیغ عشق، سپیدی عالم را پاسداری و ظلم و ظالم را رسوا کرده است.